نقاط اشتراک

آموزهٔ مهدویت و انتظار موعودی نجات‌بخش، باوری مشترک میان همهٔ مسلمانان است و جز افرادی نادر مثل ابن‌خلدون، هیچ‌یک از دانشمندان مسلمان مخالفتی با این اصل نداشته‌اند. باورهای مشترک مذاهب اسلامی در این زمینه عبارتند از:

۱. منجی موعود

در تمامی اخباری که درباره امام مهدی (ع) نقل شده، نوعی بشارت و پیش‌بینی تحقق شرایط مطلوب برای امت اسلامی و بلکه همهٔ انسان‌ها نهفته است. نوع بیان این پیش‌گویی‌ها با آنچه در دیگر ادیان الهی برای دوران ظهور منجی موعود مطرح شده است، هماهنگی کامل دارد.

۲. از نسل پیامبر اکرم (ص)

معمولاً همراه با تأکید محدثان بر متواتر و صحیح بودن احادیث بشارت به ظهور و قیام امام مهدی (عج) به این نکته که آن حضرت از فرزندان پیامبر اکرم (ص) و جزو اهل بیت اوست نیز اشاره شده است. علاوه بر آن، بسیاری از دانشمندان اهل سنت تصریح کرده‌اند که امام مهدی (عج) از نسل فاطمه (س) و علی (ع) است.

۳. خلیفهٔ رسول خدا (ص)

در صحیح بخاری، صحیح مسلم و بسیاری دیگر از صحاح و مصادر حدیثی اهل سنت، روایتی از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است که آن حضرت تعداد خلفای خود را دوازده نفر اعلام کرده‌اند. بسیاری از محدثانی که مدعی صحت یا تواتر احادیث مرتبط با امام مهدی (عج) بوده‌اند، آن حضرت را دوازدهمین خلیفه از خلفای دوازده‌گانهٔ پیامبر اکرم (ص) دانسته‌اند. اینکه ابوداود در سنن خود، حدیث دوازده خلیفه را در باب مربوط به امام مهدی (عج) آورده است، این تلازم و ارتباط را نشان می‌دهد.

۴. نام او محمد

اگر چه دربارهٔ نام پدر امام مهدی (عج) اختلاف وجود دارد، اما در اینکه خود آن حضرت همنام پیامبر اکرم (ص) است، تردید و اختلافی نیست. علاوه بر اینکه در یکی از صحاح سته به این نکته تصریح شده، در سخنان برخی از دانشمندانی که دربارهٔ عقیدهٔ مهدویت در اسلام، ادعای تواتر کرده‌اند نیز نام آن حضرت به‌عنوان موضوعی مسلّم و متواتر تلقی شده است.

۵. لقب او مهدی

در منابع و متون اسلامی، بیش از آنکه به نام امام موعود اشاره شود، از مشهورترین لقب او که مهدی است یاد شده است. نامگذاری صدها کتاب و رسالهٔ مرتبط با نام مهدی، تصریح به این نام در صدها حدیث و متن تاریخی، استفاده از این عنوان در نامگذاری ابواب و فصول منابع مورد اعتماد اهل سنت و تلاش مدعیان دروغین برای بهره‌گیری از این نام، نشان می‌دهد کسی در این‌باره تردید نداشته است.

۶. ظهور او در آخرالزمان

اکثر روایات و متون مرتبط با امام مهدی (عج) که در منابع مورد اعتماد فرقه‌های اسلامی نقل شده است به این نکته اشاره دارد که آن حضرت در آخرالزمان ظهور و قیام خواهد کرد. منظور از آخرالزمان دوران پایانی تاریخ جهان و پیش از وقوع قیامت است. در برخی از این روایات، از ظهور آن حضرت یا برخی حوادث مقارن با ظهور موعود، به عنوان نشانه‌های وقوع قیامت یاد شده است.

۷. قیام، پیروزی و تسلط او

روایات و بشارات مربوط به قیام امام مهدی (عج) از قطعی بودن قیام و پیروزی ایشان بر دشمنان و دستیابی به حکومتی مقتدر خبر می‌دهد. برخی از این روایات، دایرهٔ حکومت آن حضرت را جهانی می‌داند. به هر حال در اینکه رهبری و فرمانروایی امت اسلامی در اختیار مهدی موعود قرار خواهد گرفت تردید و اختلافی نیست.

بعدی: نقاط اختلاف

قبلی: باور مشترک مسلمانان

بازگشت به فهرست

 

مطلب فوق در تاریخ 20/3/2025 در کتابخانه بنیاد امام علی (ع) منتشر شده است.