اگرچه احادیث و گزارش‌هایی تاریخی دربارهٔ تولد فرزند امام حسن عسکری (ع) به‌عنوان دوازدهمین امام از نسل رسول خدا (ص) به‌دست ما رسیده که با روایات مذاهب مختلف دربارهٔ قریشی بودن دوازده خلیفه، هماهنگ است؛ ولی بسیاری از مسلمانان به این گزارش‌ها اعتماد ندارند و چنین مستنداتی را برای پذیرش باورهای دینی کافی نمی‌دانند.
اما اگر مبنای دین‌شناسی خود را به‌جای حدیث، قرآن قرار دهیم، به آموزه‌هایی دست پیدا می‌کنیم که تردیدی در اصالتشان نداریم. قرآن در آیهٔ ۷۳ سورهٔ انبیاء و آیهٔ ۲۴ سورهٔ سجده مقام امامت را جایگاهی معنوی و هدایتی از طریق «امر الهی» معرفی می‌کند و در دو آیهٔ پایانی سورهٔ یس آنچه مربوط به عالم «امر» باشد را موضوعی ملکوتی و فراتر از اسباب و عوامل عالم مادی می‌داند.
از سوی دیگر در آیهٔ ۱۲۴ سورهٔ بقره به استمرار مقام امامت در نسل حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) اشاره می‌شود و آیهٔ ۲۸ سورهٔ زخرف از باقی بودن جایگاه هدایت در این نسل خبر می‌دهد. وقتی این نکات را در کنار آیاتی چون آیهٔ ۷ سورهٔ رعد که این لطف را شامل همهٔ امت‌ها می‌داند بگذاریم به این نتیجه می‌رسیم که قرآن از استمرار هدایت باطنی در همهٔ دوره‌ها خبر می‌دهد.
اکنون باید به این پرسش پاسخ دهیم که پس از پیامبر اکرم (ص) چه کسانی عهده‌دار این مقام باطنی بوده‌اند؟ با بررسی پاسخ مکاتب گوناگون به این پرسش، تنها راه حل هماهنگ با آموزه‌های قرآنی یادشده را دیدگاهی می‌یابیم که سلسلهٔ امامت را در اهل بیت آن حضرت باقی و مستمر می‌داند و با اذعان به ابهام در ولادت و طول عمر آخرین امام، زنده بودن او را می‌پذیرد.
در این نگاه به‌جای مبنا قرار دادن گزارش‌های خدشه‌پذیر حدیثی یا تاریخی، قرآن را به‌عنوان سند معتبر و قطعی دین، محور می‌دانیم و بدون اینکه بخواهیم دربارهٔ جزئیات آنچه در روایات آمده است قضاوتی داشته باشیم، از ره‌یافت‌های ارزشمند آن برای فهم بهتر آموزه‌های قرآنی بهره می‌گیریم و به احادیث هماهنگ با کتاب خدا اعتبار می‌بخشیم.
پس استدلال قرآنی دربارهٔ زنده بودن امام مهدی (عج) را می‌توان این‌گونه خلاصه کرد:
۱ـ قرآن امامت را مقامی معنوی برای هدایت باطنی همهٔ امت‌ها معرفی می‌کند که در نسل حضرت ابراهیم (ع) باقی است.
۲ـ از میان نظریه‌های مطرح‌شده دربارهٔ جانشینی پیامبر اکرم (ص) فقط آنچه شیعیان دوازده امامی می‌گویند با قرآن هماهنگی دارد.
جالب اینجاست که در کتب صحاح اهل سنت، احادیثی با این مضمون وجود دارد که پیامبر اکرم (ص) جانشینان حقیقی خود را دوازده خلیفه اعلام کرده‌اند و این نکته نیز تنها با دیدگاه شیعیان اثناعشری دربارهٔ تعداد امامان و طول عمر آخرین جانشین پیامبر (ص) سازگار است.
بعدی: آنچه اهمیت دارد
قبلی: نقاط اختلاف
مطلب فوق در تاریخ 20/3/2025 در کتابخانه بنیاد امام علی (ع) منتشر شده است.